پروژه صحن حضرت زهرا (سلام الله علیها) یکی از بزرگترین پروژه‌های عمرانی در تاریخ عتبات عالیات و آستان قدس علوی به شمار می‌رود. طراح، مجری و بانی این پروژه ستاد بازسازی عتبات عالیات بوده و در این زمنیه هماهنگی‌های لازم به صورت کامل با دیوان عالی اوقاف عراق و آستان قدس علوی صورت گرفته است. افزایش مستمر تشرف زائران به نجف اشرف از گوشه و کنار دنیا و نیاز مبرم به اماکن زیارتی و عبادتی مناسب اهمیت اجرای چنین پروژه‌ای را 2 چندان می‌کند.

ویژگی‌های صحن حضرت زهرا (س)

صحن حضرت زهرا (س) با زیربنایی بیش از (220 هزار متر مربع) بوده و یکی از مهمترین بخش‌های توسعه و ساماندهی فضای حرم مطهر علوی به شمار می‌رود. ساختمان پروژه شامل 4 طبقه و دارای چندین رواق بزرگ می‌باشد.

علاوه بر آن فضاهای روباز و سبز نیز در این پروژه در نظر گرفته شده است. این پروژه در ضلع غربی حرم مطهر در حال اجراست و تا آرامگاه صافی صفا و مقام امام زین العابدین(ع) امتداد دارد.

ویژگی های فنی و هنری پروژه

تمامی اجزای پروژه صحن حضرت زهرا (س) بر اساس ویژگی‌های معماری اسلامی طراحی شده و به منظور رفاه زائر در این عمارت اسلامی از به کارگیری تجهیزات امروزی از قبیل پله برقی و آسانسور و سیستم پیشرفته تهویه مطبوع غفلت نشده است.

اجرای «یزدی‌بندی» سقف پروژه مقام امام زین العابدین (علیه السلام) در صحن مطهر حضرت زهرا (س) تنها بخشی از احیای هنرهای سنتی و دستی و معماری ایرانی اسلامی است که بواسطه پروژه این صحن و شبستان گسترش پیدا کرده است.

آشنایی با مقام حضرت زین‌العابدین در حرم علوی

در ضلع غربی حرم مطهر علوی و در نزدیکی «صافی صفا یمانی» در نجف اشرف، مقام با عظمتی قرار دارد که از آن به نام مقام امام زین العابدین (علیه السلام) یاد می‌شود. این مقام به سید الساجدین امام علی ابن الحسین ابن علی ابن ابی طالب (علیه السلام) منسوب شده است.

براساس اقوال تاریخی، ایشان در  زمانی که قبر امیر مومنان (علیه السلام) بر مردم پنهان بود، از این مکان جدشان را زیارت می‌کردند. بعدها در جایگاه زیارت و نماز ایشان مسجدی بزرگ ساخته شد. این مقام تاریخی که نخستین زیارتگاه امیرمومنان محسوب می‌شود اکنون در حال بازسازی است.

حامد امیری جانشین فنی و مهندسی ستاد بازسازی عتبات عالیات در مدیر پروژه صحن حضرت زهرا(س) گفت: محل قرارگرفتن مقام تاریخی امام زین العابدین(ع) در ضلع غربی حرم مطهر به‌گونه‌ای است که با کشیدن خط فرضی از راس گنبد آن تا راس گنبد حرم مطهر علوی، صحن و شبستان حضرت زهرا(س) به صورت قرینه به 2 بخش تقسیم می‌شود.

وی افزود: ساختمان قدیم مقام امام زین العابدین (ع) بر اثر گذر زمان و تخریب قسمتی از آن در زمان صدام، شکل نامناسبی یافته بود که با توافقات صورت گرفته، تخریب شده و در 2 طبقه با زیر بنای 3هزار متر مربع احیا شده است.

امیری افزود: نوع قرار گیری این محل در ابتدای ورودی صحن مطهر حضرت زهرا (س) است که تداعی کننده مسیر حرکت ائمه معصوم به سمت مضجع مطهر مولای متقیان می‌باشد.

وی گفت: با بهره برداری کامل از طرح توسعه حرم مطهر علوی که مزین به نام صحن حضرت زهرا (س) است، زائرین حرم امام علی(ع) از این مقام تاریخی به زیارت مشرف شده و پا در جای قدوم مبارک ائمه اطهار خواهند گذاشت.

در روایات و احادیث آماده است، امام محمدباقر علیه‌السلام می‌فرمودند: پدرم علی بن الحسین علیه‌السلام بعد از شهادت پدرش امام حسین علیه‌السلام خانه کوچکی در بیرون شهر برگزید و چندین سال را در بیابان زندگی کرد. ایشان هنگامی که می‌خواستند به زیارت جدشان امیرالمومنین علیه‌السلام و یا پدرش سیدالشهدا علیه‌السلام بروند، از بیابان به مقامشان می‌رفتند و سعی می‌کردند دیگران متوجه زیارت او نشوند.